زنگ خطری که پوکی استخوان در ایران همزمان با پیری جمعیت به صدا درآمد
پوکی استخوان به این دلیل «بیماری خاموش» گفته می‌شود چون ممکن است به آن مبتلا باشید اما ندانید؛ در مراحل اولیه بروز این بیماری، علائم آن کمتر خود را نشان می‌دهند و تشخیص بیماری سخت‌تر می‌شود.
بهمن رشید پور مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌ها در گفت‌وگو با روابط عمومی معاونت بهداشتی با اشاره به ۲۰ اکتبر روز جهانی پوکی استخوان اظهار کرد: استئوپروز یا پوکی استخوان یک بیماری مزمن استخوانی است که بیماری خاموش هم نامیده می‌شود، در این بیماری توده استخوانی کاهش پیدا می‌کند و بافت استخوان به تدریج تحلیل می‌رود.
وی افزود: در زنان بالای ۴۵ سال، تعداد روزهای بستری شدن به دلیل استئوپروز و شکستگی‌های ناشی از آن، بیش از مجموع روزهایی است که به دلیل عوارض دیابت، حملات قلبی و سرطان پستان اتفاق می‌افتد.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماریهای،مرکز بهداشت استان کهگیلویه و بویراحمد، گفت: با افزایش جمعیت افراد مسن در بسیاری از کشورهای جهان شیوع استئوپروز و بروز شکستگی ناشی از آن رو به افزایش است، در ایران نیز با افزایش سن جمعیت این پدیده قابل انتظار است.
تاثیر پوکی استخوان بر سلامتی
رشید پور عنوان کرد: از هر دو زن بالای ۵۰ سال یک نفر و از هر چهار مرد بالای ۵۰ سال یک نفر شکستگی ناشی از پوکی استخوان را تجربه می‌کنند. شکستگی‌های استخوان باعث افزایش ۳۰ درصدی مرگ در سال اول بعد از وقوع شکستگی می‌شوند. افزایش خطر مرگ و میر تا پنج سال بعد از شکستگی وجود خواهد داشت.
وی ادامه داد: به دنبال شکستگی لگن، ۴۰ درصد افراد هرگز قادر نخواهند بود بدون کمک راه بروند و حدود ۸۰ درصد افراد نمی‌توانند فعالیت‌های اولیه مانند خرید روزانه را به طور مستقل انجام دهند. ۲۰ درصد از افراد با شکستگی هیپ نیاز به دریافت خدمات نگهداری دائمی خواهند داشت.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماریهای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی با بیان اینکه بار اقتصادی استئوپروز در ایران در سال ۲۰۲۰ بیش از ۴۰۰ میلیون دلار بوده است، گفت: شکستگی، مهم‌ترین و جدی‌ترین عواقب استئوپروز است. شکستگی، بیشتر اوقات در پی سقوط رخ می‌دهد اما حتی ممکن است به دنبال خم شدن برای بستن بند کفش، سرفه، عطسه و... هم شکستگی در ستون مهره‌ها اتفاق بیفتد. شکستگی ناشی از پوکی استخوان عمدتا در مچ دست، لگن و مهره ها رخ می‌دهد.
رشید پور، عنوان کرد: انحنای ستون فقرات و یا کوتاه شدن قد بیش از ۳ سانتی‌متر، از علائم هشداردهنده شکستگی در مهره‌ها است. شکستگی لگن، جدی‌ترین و خطرناک‌ترین نوع شکستگی ناشی از پوکی استخوان است و می‌تواند منجر به بستری طولانی مدت در بیمارستان، ناتوانی طولانی مدت یا برای همه عمر و حتی مرگ شود.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماریهای دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، گفت: شکستگی قبلی، سن بالا، سابقه فامیلی، یائسگی زودرس، مصرف سیگار و الکل، مصرف طولانی مدت داروهای کورتیکواستروئید، لاغری مفرط و بیماریهای گوارشی، دیابت، کم‌تحرکی و تغذیه ناسالم عواملی هستند که فرد را برای شکستگی ناشی از پوکی استخوان مستعد می‌کنند.
وضعیت شیوع استئوپروز در ایران
بهمن رشید پو، افزود: طبق مطالعه آیموس، در کشور ما ۵۰ درصد از جمعیت ۵۰ سال به بالا دچار استئوپنی (کاهش تراکم استخوان) و ۳۰ درصد دچار استئوپروز (پوکی استخوان) بوده‌اند.
وی ادامه داد: متاسفانه ۸۸.۴ درصد از بیماران دچار پوکی استخوان از بیماری خود خبر نداشته‌اند، ۹۳ درصد از بیماران درمان لازم را دریافت نمی‌کردند و تنها ۴۸ درصد از بیماران تحت درمان، به درمان وادامه آن پایبند بودند.
نحوه تشخیص استئوپروز
رشید پور، گفت: افراد بالای ۵۰ سال باید برای اطمینان از سلامت استخوان خود به پزشک مراجعه کنند.
رشید پور گفت: پزشک برای ارزیابی ابتدا عوامل خطر پوکی استخوان را ارزیابی می‌کند و با استفاده از آن‌ها خطر شکستگی را تخمین می‌زند. در صورت نیاز ممکن است سنجش تراکم استخوان هم توصیه شود.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماریهای غیر واگیر مرکز بهداشت استان کهگیلویه وبویراحمد: درمان استئوپروز شامل توصیه‌هایی برای کاهش عوامل خطر و اصلاح سبک زندگی و نیز درمان دارویی است. مصرف کافی کلسیم، پروتئین و ویتامین D، فعالیت فیزیکی منظم و تقویت قدرت عضلات، قطع مصرف سیگار و الکل هم بخشی از پروتکل درمان محسوب می‌شود. مصرف دارو طبق نظر پزشک باید حداقل سه سال ادامه یابد.
وی افزود: بعد از بروز اولین شکستگی، خطر بروز شکستگی‌های بعدی در هر دو جنس به اندازه دو تا سه برابر افزایش می‌یابد. پیش‌بینی می‌شود در سراسر جهان تا سال ۲۰۵۰ میزان بروز شکستگی لگن در مردان ۳۱۰ درصد و در زنان ۲۴۰ درصد در مقایسه با سال ۱۹۹۰ افزایش یابد.
